تاریخچه پیدایش و روش تهیه آن

گردآوری، ترجمه و ویرایش: امیر نظمی

مدت زمان تخمین زده شده برای مطالعه: ۱۴ دقیقه

اسپرسو به ایتالیایی [esprɛsso] ؛

خواستگاه : ونتیمیگلیا( Ventimiglia ) ، ایتالیا
رده : نوشیدنی داغ
کشور مبدا : ایتالیا
معرفی شده در سال : ۱۹۰۱
رنگ بافت : سیاه مایل به قهوه ای بسیار تیره

اسپرسو ؛

در اصل روشی برای تهیه قهوه می باشد که مبدأ آن کشور ایتالیا بوده و در این روش مقدار کمی آب نزدیک به جوش تحت فشار از روی قهوه ی ریز آسیاب گذرانده می شود.
دانه های قهوه ریز آسیاب شده به معنای افزایش مقدار تماس سطح آنها با آب و در نتیجه دم کرده ای بسیار طعم دار و معطر است.
قهوه اسپرسو را می توان با طیف گسترده ای از دانه های قهوه با سطح روست( بو دادگی) های مختلف تهیه کرد .
اسپرسو به طور کلی غلیظتر تر از قهوه هایی است که با روش های دیگر تهیه می شوند، غلظت بیشتری از مواد جامد معلق و محلول دارد، و دارای کرم در بالا (کف با قوام خامه ای) است.
در نتیجه فرآیند دم آوری تحت فشار ، طعم دهنده ها و مواد شیمیایی موجود در یک فنجان اسپرسو بسیار غلیظ می باشد.
سه مرحله تهیه ی اسپرسو ، منحصر به فرد در این نوشیدنی است.
اولین فاز استحصال امولسیون قطرات روغن است. مرحله دوم خروج جامدات معلق است ، در حالی که مرحله سوم لایه حباب های گاز یا کف است. پراکندگی قطرات روغن بسیار کوچک در دهان به صورت خامه ای تلقی می شود.
این ویژگی اسپرسو به آنچه در بافت نوشیدنی معروف است کمک می کند.
این قطرات روغن برخی از ترکیب مواد معطر موجود در قهوه با جلوگیری کرده و موجب حفظ ماهیت عطر و طغم قهوه حفظ می شوند.
این باعث می شود طعم قوی قهوه موجود در اسپرسو حفظ شود.

اسپرسو پایه نوشیدنی های مختلف قهوه از جمله کافه لاته ، کاپوچینو ، کافه ماکیاتو ، کافه موکا ، فلت وایت و آمریکانو می باشد.

پارامترهای فنی مشخص شده توسط موسسه ملی اسپرسو ایتالیا برای ساخت “اسپرسوی معتبر ایتالیایی” عبارتند از:

پارامتر ارزش

– بخشی از قهوه آسیاب شده ۷ ± ۰٫۵ گرم (۰٫۲۵ ± ۰٫۰۲ اونس)

– دمای خروجی آب از واحد ۸۸ ± ۲ درجه سانتیگراد (۱۹۰ ± ۴ درجه فارنهایت)

– دما در فنجان ۶۷ ± ۳ درجه سانتیگراد (۱۵۳ ۵ درجه فارنهایت)

– فشار آب ورودی ۹ ± ۱ بار (۱۳۱ ± ۱۵ psi)

– زمان نفوذ ۲۵ ± ۵ ثانیه

– حجم در فنجان (شامل کرم) ۲۵ ± ۲٫۵ میلی لیتر (۰٫۸۵ ± ۰٫۰۸ US fl oz)

بررسی واژگان اسپرسو ؛

کلمات express ، expres و espresso هر کدام در انگلیسی ، فرانسوی و ایتالیایی معانی مختلفی دارند.
اولین معنی این است برای تهیه نوشیدنی قهوه از روش فشرده کردن قهوه و استفاده از فشار بخار استفاده کنید.
معنای دوم ؛ انجام کار با سرعت است.
واژه ی Expresso :
از منظر املایی اغلب نادرست در نظر گرفته می شود ، اگرچه در برخی منابع بطور محدودی استفاده شده است.
در ایتالیا از واژه اسپرسو استفاده می کند ،
s
جایگزین بیشتر حروف x در کلمات با ریشه لاتین می شود.
x
بخشی از الفبای استاندارد ایتالیایی در نظر گرفته نمی شود.
مردم ایتالیا در سفارش اسپرسو همان واژه قهوه را بکار میبرند.
در اسپانیا کافه اکسپرسو به عنوان ” رسمیترین ” واژه شناخته می شود.

برخی منابع بیان می کنند که expresso املایی نادرست است ، از جمله در فرهنگ جدید گارنر . [۲۵]
در حالی که املای ‘expresso’ در برخی از دیکشنری های آمریکایی به عنوان جریان اصلی شناخته شده است ، [۲۶] [۲۷]

برخی از وب سایت های آشپزی نوع ‘x’ را نامشروع می خوانند. [۲۸] [۲۹] [۳۰]

دیکشنری های آکسفورد آنلاین بیان می کنند “هجی” expresso “در ایتالیایی اصلی استفاده نمی شود و کاملاً نادرست است ، اگرچه معمول است.” [۳۱]

فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد و مریام وبستر “expresso” را یک نوع “اسپرسو” می نامد. [۳۳]

آکسفورد دیکشنری گویش آمریکایی و سبک (۲۰۰۰) توصیف املایی EXPRESSO را “اشتباه” خوانده و مشخصا اسپرسو به عنوان تنها شکل صحیح ذکر کرده است. [۳۴]

در نسخه سوم فرهنگ مدرن انگلیسی فاولر ، که توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد در سال ۱۹۹۶ منتشر شد ، خاطر نشان کرد که واژه ی اسپرسو از اکسپرسو استخراج شده است. (که احتمالاً واژه ای به معنای” سریع ” تصور شده است) ) ” [۳۵]

متغیرهای شات
Doppio ، Ristretto ، and Lungo

متغیرهای اصلی در شات اسپرسو “اندازه” و “طول” هستند.
این اصطلاحات استاندارد می باشند ، اما اندازه ها و نسبت های دقیق آن کاملاً متفاوت هستند.

تذکر : کافه ها ممکن است شاتهای (اندازه و طول) استاندارد داشته باشند ، مانند “triple ristretto ” [37] و فقط تعداد شات های نوشیدنی های پایه اسپرسو مانند لاته را تغییر دهند ، اما تغییر در خروجی، نیازمند تغییری بین دو تا سه برابر در اندازه ی سبد فیلتر می باشد ، در حالی که تغییر در ristretto ، normale و lungo ممکن است نیاز به تغییر آسیاب داشته باشد ، که در یک کافه شلوغ کمتر امکان پذیر است.

اندازه

اندازه ها می تواند یک ، دو یا سه برابر باشند ، که با استفاده از مقدار متناسب قهوه آسیاب شده ، تقریباً دارای مقادیر ۷ ، ۱۴ و ۲۱ گرم میباشند.
و از سبدهای فیلتری به همین اندازه استفاده می شود.
نکته: اصطلاح دوبل ایتالیایی doppio اغلب برای یک دوتایی استفاده می شود.

سبدهای تک شات به شدت مخروطی شکل بوده و یا قطر آنها پائین می آید تا عمق قابل ملاحظه ای نسبت به سبدهای دوبل فراهم کند و این امر موجب ایجاد مقاومت قابل توجهی در برابر فشار آب میگردد.
بیشتر سبدهای دوبل به آرامی مخروطی هستند مانند (“مدل Faema”) ، در حالی که سایر سبدها ، مانند La Marzocco ، دو طرف مستقیم دارند. سبدهای شات سه گانه به طور معمول مستقیم هستند.

پورتافیلترها ، معمولاً با یک سبد تک شات و یک سبد دو شات یا دوبل ارائه می شوند

تذکر : در نوشیدنی های مبتنی بر اسپرسو در آمریکا ، به ویژه نوشیدنی های بزرگتر مبتنی بر شیر ، نوشیدنی با سه یا چهار شات اسپرسو تهیه میشوند.

طول

طول شات می تواند :
RISTRETTO ( stretto ) کوتاه شده
نرمال یا استاندارد (معمولی)،
و یا lungo (طولانی): [۳۸]
در این اندازه ها ممکن است میزان قهوه کاربردی یکسان باشد و فقط مدت زمان عصاره گیری متفاوت گردد.
به طور معمول ristretto نیمی از حجم نرمال و لانگو دو تا سه برابر حجم نرمال می باشد.
برای هر شات دوبل (۱۴ گرم قهوه خشک) و بصورت نرمال حدود ۶۰ میلی لیتر آب استفاده می شود.
در ریسترتوی دوبل ، که شکل رایجی از اسپرسو میباشد ، به اندازه نصف یعنی حدود ۳۰ میلی لیتر آبگیری می شود.

نکته : کاربرد آب گرم نوع ملایم تری از عطر و طعم اصلی را ایجاد می کند ، در حالی که عبور آب بیشتر از قهوه آسیاب شده طعم های دیگری را به اسپرسو اضافه می کند ، که ممکن است برای برخی از افراد ناخوشایند باشد.

کافه Freddo یا اسپرسو Freddo ؛

نسخه ی سرد اسپرسو بوده و بیشتر در جنوب اروپا، منجمله در رم متداول بوده و قهوه خانه ها نوشیدنی را از قبل آماده و سرد میکنند.

فردو اسپرسو
در یونان ، قبرس و کشورهای همسایه ، اسپرسوی سرد فردو اسپرسو نامیده میشود.

این نوشیدنی علی رغم نام ایتالیایی آن متفاوت از نوع ایتالیایی آن تهیه می شود.
اسپرسو فردو که در یونان همراه با کاپوچینوی فردو در اوایل دهه ۱۹۹۰ متولد گردید ، در تابستان تقاضای بیشتری دارد. [۳۹]
بعد از آماده شدن ۲ شات اسپرسو (معمولاً ریسترتو) ، قهوه در یک ظرف بزرگ فلزی همراه با شکر (در صورت تمایل) و ۲-۳ مکعب یخ هم زده می شود تا زمانی که قهوه سرد شود.
سپس مخلوط را در یک لیوان با یخ اضافی سرو میگردد.

ارزش غذایی اسپرسو ؛

در قهوه یا دم کرده یا اسپرسو ، تهیه شده در کافی شاپ؛
ارزش غذایی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) :

انرژی
۸٫۴ کیلوژول (۲٫۰ کیلوکالری)

کربوهیدرات ها
۰
چربی
۰٫۲
پروتئین
۰٫۱

ویتامین ها
ریبوفلاوین (B 2 )
17٪ / ۰٫۲ میلی گرم
نیاسین (B 3 )
35٪ / ۵٫۲ میلی گرم
مواد معدنی
منیزیم
۲۳٪ / ۸۰ میلی گرم
سایر مواد تشکیل دهنده
اب
۹۷٫۸ گرم
تئوبرومین
۰ میلی گرم
کافئین
۲۱۲ میلی گرم

واحدها:
μg = میکروگرم  • میلی گرم = میلی گرم
IU = واحدهای بین المللی
† درصد تقریبی با استفاده از تقریب توصیه آمریکا برای بزرگسالان.
نکته : اسپرسو به دلیل دارا بودن مقدار بیشتر مواد جامد معلق در مقایسه با قهوه معمولی ، که فاقد مواد مغذی ضروری است :
اسپرسو دارای مقادیر قابل توجهی از مواد معدنی منیزیم در رژیم غذایی ، ویتامین های گروه B نیاسین و ریبوفلاوین و حدود ۲۱۲ میلی گرم کافئین در هر ۱۰۰ گرم مایع است.

تفاوت های جزئی در مورد نوشیدن و لذت بردن از این نوشیدنی باعث برگزاری مسابقات بین المللی باریستا و بحث های دقیق درباره این نوشیدنی در بین علاقه مندانش در سراسر جهان شده است.
اسپرسو ارتباط ویژه ای با ایتالیا دلرد ، جایی که اسپرسو در بافت زندگی روزمره تنیده شده است.

در شبکه های اجتماعی با ما همراه باشید

فرهنگ رو به ترقی و مدرنیته مدت ها طول کشید تا این نوشیدنی تیره ، غنی و عجیب و غریب را احاطه کند، هاله ای که بدون شک با آغاز قهوه خانه های خاورمیانه در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی گره خورده است.
اما حقیقت شگفت آور این است که اسپرسو نوآوری اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ است.
در واقع ، اسپرسو بدون شک اولین نمونه “فست فود” که به معنی سرعت است میباشد.
نوشیدن قهوه در قرن نوزدهم در اروپا بسیار محبوب بود ، اما فرآیند دم کردن آن در آب جوش ، کاری دشوار و زمان بر بود ، مخصوصاً برای کارگران در زمان اندک استراحت در محل کارشان.
برای تسریع در تهیه قهوه ، آنجلو موریوندو مخترع ایتالیایی در سال ۱۸۸۴ “ماشین آلات بخار جدیدی را برای تهیه فوری و اقتصادی نوشیدنی قهوه” را به ثبت رساند.
به طور خلاصه ، او نمونه اولیه دستگاه اسپرسو را اختراع کرد ، البته نمونه ای که این نوشیدنی را بصورت انبوه تولید می کرد.
برای هدایت فرآیند به سمت وعده های غذایی سریع ، مخترع و تاجر ایتالیایی لوئیجی بزرا اولین دستگاه شناخته شده ای را ابداع کرد که بخار و آب داغ را با فشار از قهوه آسیاب شده به سمت یک فنجان جداگانه هدایت میکرد تا هر مشتری تازه دم ترین قهوه ممکن را در سریعترین زمان بدست آورد.
این روش ، زمان دم آوری را از چند دقیقه به ۳۰ ثانیه کاهش داد.
سپس و یکسال بعد این اختراع ثبت شده Bezzera در سال ۱۹۰۲ توسط Desiderio Pavoni خریداری گردید و توانستند با طراحی شیر تخلیه فشار و نازل بخار و افزایش فشار داخلی در سیستم تولید نوشیدنی های کف کننده ، پیشرفت هایی را در دستگاه تولید آبجو بدست آورند.
پاونی و بزرا با همکاری یکدیگر توانستند دستگاه قهوه ساز جدید خود را که به دلیل کاربرد فشار و دمای “ایده آل” برای دم آوری و تهیه قهوه Ideale نامگذاری کردند تولید کنند.
و محصول جدید و فوری خود را با نام caffè espresso( کافه اسپرسو) ، در نمایشگاه جهانی ۱۹۰۶ در میلان به عموم معرفی کردند.
تا اواسط قرن سیستم های اسپرسو در حال استفاده بودند که شبیه بسیاری از دستگاه هایی هستند که امروزه نیز استفاده می شوند.
فاکتورها و نکات بسیار ظریف و دقیقی ار جمله اندازه فشار ، دمای آب ، مقدار و ظرافت قهوه آسیاب شده ، مدت زمان (به ثانیه) آبگیری و حجم مایع تولید شده در تولید هر قطره از اسپرسو دخیل می باشند.
حتی تغییرات جزئی در اندازه ذرات قهوه در آسیاب می تواند تفاوت زیادی در کیفیت اسپرسو ایجاد کند.
کیفیت دستگاه اسپرسو نیز کلیدی است. هدف این است که فشار و دما در لحظه به لحظه ی استحصال قهوهکاملاً ثابت باشد.
حفظ یکنواختی آن آسان نیست و قیمت بالای دستگاه های اسپرسو با رتبه بالا معمولاً به دلیل توانایی آنها در ارائه فشار ثابت مورد نظر است.
روی هر شات خوب اسپرسو ، کف مشهور طلایی مایل به قهوه ای و قرمز معروف به کرما وجود دارد که به مدت یک یا دو دقیقه روی سطح نوشیدنی پایدار مانده و بلافاصله پس از گذشت این زمان پخش شده و از بین می رود.
از آنجا که کرما سطح نوشیدنی را می پوشاند ، موجب میگردد تا مواد معطر در مایع زیر به دام بیفتند.
اگرچه کرما به طور سنتی یکی از ویژگی های مهم یک شات اسپرسو کامل محسوب می شود ، بسیاری از باریستاهای برجسته بصورت تجربی دریافته اند که کف گیری و برداشتن کرما از روی نوشیدنی باعث شیرین تر شدن شات اسپرسو میگردد.
اما صورت کلی ، قبل از اینکه رایحه های بسیار فرار نوشیدنی از بین بروند بایستی فنجان اسپرسوی خود را نوش کنید.

از آنجا که روش دم آوری اسپرسو تمایل به تقویت مشخصه های خوب دانه های قهوه دارد، روستری ها به طور کلی از ترکیب دانه های مختلف از منابع مختلف استفاده می کنند.
بعلاوه ، ممکن است دانه های قهوه در درجات مختلف بو داده شوند که این امر باعث ایجاد طعم های مختلف میوه ای ، ادویه ای ، خاکی یا سایر طعم ها شود. باریستاها به روشی که انگورهای شراب را با هم مخلوط می کنند ، قهوه ها را با هم مخلوط می کنند تا بهترین کیفیت را بدست اورده و عطر ، طعم ، غنا و بادی قهوه را متعادل کنند.
با این وجود ، قهوه های تک منشا طرفداران فزاینده ای دارند.
اگرچه هر کافه ای برای مشتریان خود سبک و مشخصه ای انحصاری برای ترکیب دانه های قهوه تعریف کرده است. برخی گزینه های خاصی از قهوه ها را از یک مزرعه یا منطقه خاص ارائه می دهند.

مقدار کافئین موجود در اسپرسو؛

کافئین اسپرسو در واحد حجم بیشتر از اکثر نوشیدنی های قهوه است ، اما از آنجا که اندازه معمول آن بسیار کمتر است ، مقدار کل کافئین آن از لیوان قهوه دم کرده استاندارد کمتر است.
مقدار واقعی کافئین در هر نوشیدنی قهوه از نظر اندازه ، منشا دانه ، روش بو دادن و سایر فاکتورها متفاوت است ، اما یک شات اسپرسو یک اونسی( هر اونس برابر است با ۲۸ میلی لیتر) معمولاً حاوی ۶۵ میلی گرم کافئین است.
در حالی که یک فنجان معمولی قهوه قطره ای( دریپ) معمولاً حاوی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم کافئین می باشد.

ترکیبات و مشتقات اسپرسو :

هماگونه که پیشتر اشاره شد، اسپرسو پایه نوشیدنی های مختلف قهوه از جمله؛
کافه لاته ، کاپوچینو ، کافه ماکیاتو ، کافه موکا ، فلت وایت و آمریکانو می باشد.

مشتقات اسپرسو به دو گروه مشتقات شیردار و بدون شیر اسپرسو( مانند آمریکانو که از ترکیب اسپرسو با آب تهیه میگردد) تقسیم میشوند.
به ترتیب اندازه و میزان شیر ترکیبی ، این قهوه ها به صورت زیر سازماندهی شود:

ماکیاتو سنتی :

۳۵-۴۰ میلی لیتر.
از ترکیب یک شات (۳۰ میلی لیتر) با مقدار کمی شیر عمدتا بخارپز شده با کف کم تهیه میشود.

ماکیاتو مدرن :

۶۰ میلی لیتر یا ۱۲۰ میلی لیتر.
یک یا دو شات (۳۰ یا ۶۰ میلی لیتر) ، با شیر ۱: ۱

کورتادو :

۶۰ میلی لیتر.
یک بار مصرف با شیر ۱: ۱ و کمی کف شیر.

Piccolo Latte :
90 میلی لیتر.
ترکیب اسپرسو با شیر با نسبت ۱: ۲ و کمی کف شیر.

گالائو :

۱۲۰ میلی لیتر .
ترکیب اسپرسو با شیر با نسبت۱ : ۳ و کف کم.

فلت وایت:
۱۵۰ میلی لیتر.
ترکیب یک یا دو شات اسپرسو (۳۰ یا ۶۰ میلی لیتر) ، با شیر به نسبت ۱: ۴ یا ۲: ۳ و مقدار کمی (معمولاً ۶ میلی متر یا ۱ ⁄ ۴ اینچ) میکرو کف.

کاپوچینو :
نوشیدنی محبوب حاصل از یک یا دو شات اسپرسو و کف شیر و شیر بوده و فاقد استاندارد حجم قابل قبول می باشد، اما معمولاً در ۱۲۰ تا ۱۶۰ میلی لیتر سرو می شود.

لاته :
۲۴۰-۶۰۰ میلی لیتر.
ترکیب دو یا چند شات اسپرسو (۶۰ میلی لیتر) با شیر با نسبت های؛ ۱: ۳ یا ۱: ۹

منابع:

academic-eb-com.eres.qnl.qa/levels/collegiate/article/espresso/605009.

“espresso.” Britannica Academic, Encyclopædia Britannica, 11 Aug. 2016.

Accessed 7 Feb. 2021.

Citations

^ Illy, “Il caffè e i cinque sensi” [1]: “La tazzina di porcellana bianca incornicia la crema: una trama sottile nei toni del nocciola, percorsa da leggere striature rossastre”

^ Illy, Andrea (2005). Espresso Coffee: The Science of Quality. Elsevier Academic Press.

^ “The Great Debate: Does Espresso or Drip Coffee Have More Caffeine?”. Mr. Coffee. 24 October 2014. Retrieved 21 June 2015.

^ “Show Foods”. Archived from the original on 24 November 2013.

^ How much caffeine is in your daily habit? – MayoClinic.com

^ “Show Foods”. Archived from the original on 22 November 2013.

^ “Espresso Tamping”. CoffeeResearch.org. Retrieved ۸ December ۲۰۱۳٫

^ “What is Crema?”. seattlecoffeegear. Retrieved 8 June 2013.

^ “Espresso Crema”. ChemistryViews.org. Retrieved ۸ October2014.

^ “Today’s Espresso Scene”. Home Barista. Retrieved 29 April 2011.

^ “Espresso Coffee”. Coffee Research Institute. Retrieved 29 April 2011.

^ “L’Espresso Italiano Certificato” (PDF). Istituto Nazionale Espresso Italiano. Retrieved 29 April 2011.

^ “Espresso Italiano Certificato” (PDF). Istituto Nazionale Espresso Italiano. Retrieved 15 February 2013.

^ Illy, Francesco; Illy, Riccardo (1992). The book of coffee : a gourmet’s guide (1st American ed.). New York: Abbeville Press. ISBN 978-1558593213.

^ Bersten 1993, p. 105.

^ Stamp, Jimmy. “The Long History of the Espresso Machine”. Smithsonian. Retrieved 4 April 2019.

^ “Invention of the Caffe Latte”. Caffe Mediterraneum. Archived from the original on 14 June 2009. Retrieved 19 April 2009.

^ Hutchins, Timothy (3 July 2017). Coffee Culture. Lulu.com. ISBN 9781387074518.[self-published source]

^ Almut Siefert “Zu Besuch in der Kaffee-Universität in Triest. Eine Bohne kann alles verderben.” In: Stuttgarter Zeitung, 27 September 2019.

^ Bersten 1993, p. 131.

^ Bersten 1993, p. 132-133.

^ “espresso”. Oxford English Dictionary. Oxford University press. 1989. Retrieved 30 October 2009.

^ Bersten 1993, p. 99.

^ Morris 2007.

^ “Expresso – Define Expresso at Dictionary.com“. Dictionary.com.

^ a b Ben Yagoda (18 August 2014). “Espresso or expresso? The x spelling actually has considerable historical precedent”. Slate Magazine.

^ Expresso – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary. Merriam-webster.com (13 August 2010). Retrieved on 13 February 2011.

^ Expresso | Define Expresso at Dictionary.com. Dictionary.reference.com. Retrieved on 13 February 2011.

^ What is espresso? Or is it expresso?. Homecooking.about.com (14 June 2010). Retrieved on 13 February 2011.

^ What is Espresso. Espresso People. Retrieved on 13 February 2011.Archived 1 September 2006 at the Wayback Machine

^ “The Great Debate: Espresso vs. Expresso”. Espresso Blog. Archived from the original on 16 October 2015.

^ Definition of espresso from Oxford Dictionaries Online. Oxforddictionaries.com. Retrieved on 13 February 2011.

^ “Expresso – Definition of Expresso by Merriam-Webster”.

^ “Online Etymology Dictionary”.

^ Garner 2000, pp. 129–۱۳۰٫

^ Burchfield 1996, p. 286.

^ “Brewing ratios for espresso beverages – Home-Barista.com”.

^ a b Anatomy of a Triple RistrettoArchived 9 October 2009 at the Wayback Machine, by Jeremy Gauger, Gimme Coffee, 17 March 2009 – images and explanation

^ Hofmann, Paul (7 August 1983). “Fare of the Country: In Italy, Espresso is the Elixir of Life”. Retrieved